KİRAZ DALINA ELMA ASILMAZ

 

Halil, sabahın ilk ışıkları ile yola koyulmuştu. İstanbul’da çarşının içerisinde, mütevazı, kendi halinde orta büyüklükte bir züccaciye dükkânı vardı. Ülkenin geldiği ekonomik buhran ve yüksek enflasyondan dolayı satışlar geçen 6 aya göre hissedilir derecede düşmüştü. Hâlbuki 8 yıl önce iş yerini açana kadar birikim yapıp, hayalindeki dükkânı açabilmek için ne kadar emek sarf etmişti. Buraya kadar hep mücadele ederek gelmişti. Kıymetini bildiği için de işine sahip çıkmayı çok önceden öğrenmişti.

 Biliyordu ki hiçbir müşteri yokken bile kalkıp iş yerini temizleyen, kepenkleri kaldırıp her an biri gelecekmiş gibi müşteri bekleyenin bereketi bunları yapmayanlara göre aynı olmayacaktı. 

Kıtlık zamanında yapılanlar bolluk zamanının bereketini belirler.

Halil’in karşı çaprazında bulunan, sevdiği meslektaşı İbrahim ise bu günlerde dükkânını giderek geç açmaya başlamıştı. Gelen müşteri onun istediği fiyatı vermek istemediğinde zaman zaman sesinin yükseldiği de karşı dükkândan duyulur olmuştu. Bir müddet sonra enflasyon tek haneli rakamlara inmeye başlayınca çarşıdaki müşteri sayısı da artmaya başladı. Tam da yaz ayı düğün sezonuna girilmişti. Tek umutları bu sezonu yüksek karla geçirip 1 yılın telafisini hızla yapabilmekti.

Bir gün Halil’in dükkânına bir müşteri geldi ve kendisinin acilen yüklü miktarda mal alması gerektiğini belirtti. Söylenen miktarı, elinde bulunan ürünlerin neredeyse büyük bir kısmına siparişini verdiği ürünleri de ekleyerek ancak karşılayabilecekti. “Bir hafta içinde malları alabilirsem üç aylık çek ile ödeme yapabilirim” demişti müşterisi. Bu miktarda bir ürünü hele ki hiç pazarlık etmeden istemesi Halil’in dikkatinden kaçmamıştı. Her ne kadar ihtiyacı olsa da ürünleri o kadar sürede temin edemeyeceğini belirterek gelen teklifi reddetti.

Halil öğlen yemeklerini çarşıdaki esnaf lokantasında yiyordu. O gün de lokantada İbrahim’e denk geldi. Onu gören İbrahim heyecanlı bir sesle:

“Ah Halil, hoş geldin. Gel buyur, otur masama da sana yemek ısmarlayayım” diye hızla önüne atıldı. 

“Hayırdır İbrahim bugün çok neşelisin. Uzun süredir seni böyle mutlu görmedim” dedi Halil. Bunun üzerine İbrahim büyük bir keyifle, çok yüklü bir sipariş aldığını ve temin etmekte çok zorlansa da iyi para kazanacağından bahsetti. Hâlbu ki İbrahim dükkânını açalı daha 6 ay olmuştu. Halil, teklifin aynı müşteriden geldiğini anlayınca yüzü biraz düştü. Bunu gören İbrahim: “Ne oldu, benim adıma sevinmedin mi?” dedi. 

İnsanların kimi olaylara sevinirken, kimi de işaretini görünce sonucuna üzülür.

“Yok, sevindim tabi ama aynı kişiler bana da geldiği için senin adına endişe ettim bir an. Bak İbrahim, aynı müşteri senden önce bana geldi. Ancak rahat tavırları ve bu derece yüksek bir işi hızla vermeye hevesli olması bende şüphe uyandırdı. Böyle bir fırsat çıraklıkta insanın başına gelmez. Gelirse de senden götürmek için gelir. Tam da dar boğazdan yeni kurtuluyoruz, riski olmayan mevcut müşterilerimizin sayısı giderek artıyor. Böyle bir satış açıkçası beni endişelendirdi. O yüzden seni de uyarmak istedim” dedi.

İbrahim ise Halil’in sözlerini kulak arkası edip keyifle, ticaretini yapmaya kararlı şekilde masadan kalkıp gitti. Aradan bir buçuk ay geçmişti. Ancak İbrahim müşterisine bir türlü ulaşamaz oldu. Malları vermişti vermesine ama çekin karşılıksız çıkmasından endişe ediyordu. Dayanamadı ve daha çekin gününe 1 ay kala koşarak bankaya gitti. Ancak aynı müşterinin birçok ödenmeyen çeki olduğunu öğrenince Halil’in sözleri aklında tekrar tekrar dolaşmaya başlamıştı bile:

“Fırsat, çıraklıkta insanın başına gelmez, gelirse de senden götürmek için gelir.”

Hâlbuki İbrahim bu ticaretinden kazanacağı para ile yan dükkânı da alıp büyütmenin hayalini kuruyordu. Daha ticarete atılalı çok kısa bir süre geçmiş olmasına rağmen zihnindeki isteklerine hâkim olamamıştı. 

Nasıl ki bir kiraz ağacının dalları kiraz taşımak için elverişli olduğu halde onun yerine elma asmaya kalktığımızda dallar eğilir veya kırılırsa, işte İbrahim’e de asıl zararı veren, gövdenin yeterli olgunluğa ulaşmasını beklemeden ticaretine ağır bir yükü yüklemesiydi.