Doğadan gelen bilgi: Biyomimikri

 

Son günlerde karşımıza sıkça çıkan bir kelime biyomimikri. Aslında iki ayrı kelimenin birleşiminden oluşuyor. “Doğa” anlamına gelen ‘bios’ ve günlük hayatta “taklit” anlamına gelen ‘mimesis’ kelimelerinden oluşur. Biyomimikri doğayı taklit etmek anlamına geliyor.

 

Doğayı inceleyerek yeni ürün ve hizmetler geliştirmeye yarayan bir yöntem biyomimikri. Bilmediğimizi bize gösteren, stratejiler geliştirmemize, yeni ürünler tasarlamımıza destek olan bir öğrenme yöntemi.

 

Doğaya baktığımızda bize hem fayda hem de keyif veren mükemmel bir tasarım ve kusursuz bir işleyiş görüyoruz. Bir ağaca detaylı baktığımızda bize keyif veren eşi benzeri olmayan bir tasarıma sahip olduğunu görüyoruz. Ağaçlar muhteşem bir biyolojik yapıya sahip. Kök ve gövde yapısı, topraktan su, besin ve mineral alışı gibi özellikleriyle detaylı olarak bakanları hayran bırakan bir tasarım. Bunun yanında ağacın yaprakları, gövdesi ve vitamin deposu olan meyvesi hem bizlere hem de diğer canlılara olan faydaları ile mükemmel olanı bize sunuyor aslında.

     Doğada olan herşey, en mükemmel ve en verimli yöntemlere sahip.

 İnsanoğlu var olduğundan bugünlere kadar doğadan yaptığı bilgi transferleriyle geldi. Bir aslanın yavrularını yetiştirme stilinden yola çıkarak kendi çocuklarımızı yetiştirebileceğimiz gibi. Lotus çiçeğinin yaprağındaki su itici özelliğin tekstil ve mimarlık sektörlerine ilham olması gibi. Bir aslanın yavrusunu doğaya karşı güçlendirmek için önce yetiştirmesi ve zamanı gelince kendi ayakları üzerinde durması için zorlaması bizlere çocuk yetiştirmeyle ilgili stratejiler veriyor. Doğada bulunan lotus çiçeğinin yaprağının su ve kir itici özelliğini günlük hayata katarak binaların cephe boyalarında ve askeri kıyafet kumaşlarında kir oluşumunu engelleyen malzemelerin geliştirilmesi ile insan hayatı daha da kolaylaşıyor.

 Biz de hayatımızda yeri geliyor birçok zorluklarla karşılaşıyoruz. Problemlerimize çözümler arıyoruz. Endüstride de aşmamız gereken, çözdüğümüzde insanların hayatına fayda katacağımız problemlerle karşılaşıyoruz. İşte, doğadaki kusursuz işleyiş binlerce yıldır bu konuda bize ilham kaynağı oluyor. Doğadan transfer edilen bilgiler büyük teknolojik gelişmelerden gündelik hayatımıza kadar birçok alanda kullanılıyor. Birçok alanda endüstriyel problemlere çözüm bulmamızı sağlıyor. Askeri bir uçak gemisi tasarlanıyor ve uçakların inişte ihtiyacı olan mesafeye o gemide yer vermeleri yapısal olarak söz konusu olmuyor.  Doğada örümceklerin ürettiği ağlardan esinlenerek çok güçlü halatlar tasarlanıyor, gemiye iniş yapan uçaklar bu çok güçlü ağlar sayesinde yavaşlatılıyor ve sorun çözülmüş oluyor.

İnsanoğlunun doğadan bilgi transferi yaprak geliştirdiği çok sayıda örnek bulabiliriz. Çok hızlı olmasıyla meşhur şahin kuşlarının fiziksel yapısından deneyim transferi yapılarak jet uçakları tasarlanabiliyor. Uçağın burun kısmı, arka kısmı ile aerodinamik yapısı şahin kuşundan esinlenerek icat ediliyor.

 Aynı şekilde yarasalar görme özellikleri zayıf canlılardır. Genellikle geceleri hareket ederler, yönlerini bulmak için etraflarına bazı sesler yayarlar. Bu sesler etraftaki engellere çarparak geri döner. Bu yöntemden transferle geliştirilen hava savunma radarlarının çalışması da aynı sisteme dayanıyor. Yine doğadan transferle ses dalgaları göndererek havada uçan nesneleri tespit edebilen radar sistemleri insanların imdadına yetişiyor.

Arıların göz yapılarında ve bal peteklerinde bulunan altıgen yapı endüstride imdadımıza yetişen bir diğer deneyim transferi olarak karşımıza çıkıyor. Bal arılarının petek şeklindeki yuvalarından esinlenerek tasarlanan malzemeler hem dayanıklı hem de hafif olması nedeniyle mühendislikte ve mimaride birçok soruna çözüm üretiyor.

Cırt cırt bantlar belki de günlük hayatımızda en çok kolaylaştıran deneyim transferlerinden biri. Dulavrat otunun dikenli yapısı ona dokunan nesnelere kolaylıkla tutunmasını sağlıyor. Bu dikenli yapıdan hareketle geliştirilen cırt cırtlar bugün ayakkabılarımızdan kıyafetlerimize hatta çantalarımıza kadar geniş bir alanda bizlere kolaylık sağlıyor.

Doğadan yapılan bilgi transferine daha çok örnek verebiliriz. Ancak bu örneklerin ortak noktalarının insanların hayatlarını kolaylaştırmanın, problemleri çözmesinin yanı sıra daha az enerji ve daha yüksek verim olduğunu da belirtmek gerekir.

En kaliteli deneyim transferi doğadan yapılandır.

Bizler de doğadan yaptığımız bilgi transferiyle yarınlarımızı şekillendirerek daha mutlu ve başarılı olacağımız bir dünyada yaşayabiliriz. Tasarlayacağımız bir endüstriyel üründe ya da mimari bir yapıda doğanın mükemmel işleyişinden ilham alarak gelecek nesillere deneyimlerimizi aktarabiliriz. Unutmayalım ki doğa kusursuz işleyişiyle bizlere mükemmel sırlar veriyor ve bu sırlara sahip olanlar gelecek nesillere fayda sağlayacak işler başarabiliyorlar.